Bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh có nguy hiểm không? 

Hệ miễn dịch ở trẻ sơ sinh chưa hoàn thiện nên tất cả các biểu hiện liên quan tới cơ thể trẻ, mẹ cần phải lưu ý tuyệt đối. Vàng da ở trẻ sơ sinh là hiện tượng da, kết mạc mắt trẻ có màu vàng. Thường là do bilirubin tăng gián tiếp – một thành phần được giải phóng ra khi hồng cầu bị vỡ. Vì vậy hiện tượng này xuất hiện ở khoảng 60% trẻ đủ tháng và 80% trẻ sinh non. 

Bệnh vàng da xuất hiện ở 60% trẻ sơ sinh 

1. Bệnh vàng da là gì?

Bệnh vàng da là do bilirubin tăng gây hiện tượng da, kết mạc mắt của trẻ có màu vàng. Vàng da trên trẻ nhỏ có thể ở mức độ nhẹ (vàng da sinh lý) rồi tiến triển nặng (vàng da bệnh lý). Nếu không phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể để lại các biến chứng nhiễm độc thần kinh do bilirubin gián tiếp thấm vào não dẫn tới bệnh lý não cấp và mạn tính. Hậu quả là trẻ bị di chứng não suốt đời, thậm chí là tử vong.

1.1. Vàng da sinh lý

Trẻ sơ sinh bị vàng da do trẻ có số lượng hồng cầu trong máu lớn. Do HbF nằm trong hồng cầu nên tuổi đời hồng cầu ngắn. Chức năng gan của trẻ còn kém, khả năng bài tiết mật của gan cũng chưa hoàn thiện. Ở trẻ đủ tháng, nếu bị vàng da khi sức khoẻ bình thường thì được coi là chứng vàng da sinh lý. Vàng da do nguyên nhân tự nhiên không cần sự can thiệp của y tế. Bao gồm các yếu tố sau:

• Da bị vàng từ ngày thứ 3 sau sinh.
• Tự hết trong vòng 7-10 ngày tiếp theo.
• Vàng da ở mức độ nhẹ (xuất hiện trên vùng cổ, mặt, ngực và vùng bụng phía trên rốn).
• Đơn thuần là sự thay đổi sắc tố da, không kèm theo các triệu chứng bất thường khác như thiếu máu, gan lách to, chán ăn, li bì mệt mỏi,…
• Nồng độ bilirubin/ máu không quá 12 mg% ở trẻ đủ tháng.
• Tốc độ tăng bilirubin/ máu không quá 5 mg% trong 24 giờ.

Vàng da sinh lý không gây nguy hiểm tới tính mạng của trẻ

>>> Xem thêm: Trẻ Ho Về Đêm Phải Làm Sao? Câu Trả Lời Từ Các Chuyên Gia

1.2. Vàng da bệnh lý

Khác với vàng da sinh lý, bệnh lý này nên được phát hiện và điều trị sớm. Căn bệnh này tiến triển khá nhanh, mức độ vàng da nhiều và đi kèm những triệu chứng khác. 

Vàng da được coi là bệnh lý khi xuất hiện sớm, có những triệu chứng khác lạ kéo dài. Bệnh vàng da tiến triển nhanh. Mức độ vàng da sơ sinh nhiều và thường kèm các triệu chứng bệnh lý khác. Bố mẹ nên theo dõi xem có triệu chứng bất thường không: 

• Vàng da xuất hiện sớm, màu sẫm trong 1-2 ngày sau sinh.
• Vàng da xuất hiện ở mặt, mắt và lan đến bụng, cánh tay, chân.
• Hết 2 tuần sau sinh (trẻ sinh đủ tháng) hoặc 3 tuần sau sinh (trẻ non tháng) nhưng màu vàng vẫn không biến mất.
• Vàng da kết hợp nhiều biểu hiện bất thường khác như bỏ bú, sốt, khóc nhiều, nôn trớ, phân bạc màu,…

Bố mẹ cần cho con đi điều trị sớm nếu bé bị vàng da bệnh lý

2. Nguyên nhân và triệu chứng bệnh vàng da

Chứng vàng da xuất hiện đầu tiên ở mặt và củng mạc. Tiếp đến là thân mình,cẳng tay, cẳng chân và cuối cùng là lòng bàn tay, bàn chân. Ngoài những biểu hiện nêu trên, bố mẹ có thể phát hiện bệnh bằng cách dùng ngón tay ấn vào da khoảng 5 giây. Sau đó buông ra quan sát xem da có vàng không. Hãy thực hiện và quan sát dưới ánh sáng tự nhiên để có đánh giá chuẩn xác nhất.

Khi tới cơ sở y tế, bác sĩ sẽ sử dụng máy đo bilirubin qua da (BILI check) để kiểm tra mức độ vàng da. Tuy nhiên, kết quả từ máy đo có thể sai số so với kết quả xét nghiệm máu khoảng 3-5 mg%. Vì vậy nếu kết quả đo qua da bất thường, bác sĩ sẽ cho xét nghiệm máu để định lượng bilirubin và tìm nguyên nhân.

>>> Xem thêm: Chữa Ho Đờm Cho Bé Hiệu Quả Bằng Phương Pháp Dân Gian Với Mật Ong

2.1. Tăng sản xuất bilirubin

Bilirubin dư thừa trong máu là nguyên nhân chính gây ra bệnh vàng da. Bilirubin là sắc tố có màu vàng cam, hình thành trong quá trình phá vỡ hồng cầu bình thường trong máu. Các nguyên nhân dẫn tới tình trạng bilirubin tăng trong máu bao gồm:

+ Bất đồng nhóm máu mẹ con: Nhóm máu mẹ và con không tương hợp khiến hệ thống miễn dịch của mẹ phá hủy hồng cầu của con. Nhóm máu mẹ – con bất đồng phổ biến nhất là:

• Máu hệ ABO (mẹ nhóm máu O sinh con nhóm máu A hoặc B) 
• Máu hệ Rh (mẹ nhóm máu Rh âm, sinh con nhóm máu Rh dương)

+ Bệnh lý tại hồng cầu khiến hồng cầu dễ vỡ: thiếu men G6PD, bệnh lý màng hồng cầu, Thalassemia.

+ Vết máu bầm to ở trẻ khi sinh.

Vấn đề liên quan tới nhóm máu là một trong những nguyên nhân gây bệnh vàng da

2.2. Chức năng chuyển hóa bilirubin bị suy giảm

Nguyên nhân gây giảm bilirubin ở trẻ là mắc một trong các bệnh lý bao gồm: hội chứng Crigler-Najjar, Gilbert, bệnh lý chuyển hóa di truyền (galactosemia, rối loạn chuyển hóa tyrosin, methionin, suy giáp trạng bẩm sinh, thiếu α1 antitrypsin,…). Cũng có thể do trẻ sinh non, thiếu hụt hooc-môn hoặc mẹ bị chứng đái tháo đường thai kỳ.

2.3. Tăng bilirubin tái hấp thu từ ruột 

Nguyên nhân này còn được gọi là tăng chu trình ruột gan. Những trẻ sinh ra bị hẹp môn vị, phình đại tràng bẩm sinh, tắc ruột non, tắc ruột phân su, sử dụng thuốc gây liệt ruột,… đều có nguy cơ tăng chu trình ruột gan dẫn tới bệnh vàng da.

2.4. Vàng da sữa mẹ

Một số trẻ bú không đủ trong vài ngày đầu do gặp khó khăn khi bú mẹ hoặc mẹ thiếu sữa. Tình trạng này khiến bé bị mất nước, thiếu năng lượng và tăng tái hấp thu bilirubin từ ruột. Để khắc phục, mẹ nên cho trẻ bú nhiều hơn và theo dõi sát xao cân nặng của trẻ. 

Bổ sung sữa Aptamil cho bé nếu mẹ bị thiếu sữa để hạn chế bệnh vàng da ở trẻ

>>> Xem thêm: So Sánh Sữa Mẹ Và Sữa Công Thức – Sữa Aptamil Có Phải Lựa Chọn Tốt Nhất?

3. Bệnh vàng da có gây nguy hiểm không?

Bệnh vàng da sinh lý ở trẻ không gây nguy hiểm vì chúng có thể tự hết sau 2 tuần bé chào đời. Tuy nhiên nếu là vàng da bệnh lý, bệnh có thể gây nguy hiểm trầm trọng tới sức khoẻ và tính mạng của trẻ. 

Hơn nữa, để củng cố sức đề kháng cho trẻ, cho bé uống đủ lượng sữa thiết yếu mỗi ngày cũng là điều vô cùng quan trọng. Trong mục 2, trẻ bú không đủ sữa cũng là nguyên nhân gây vàng da. Nếu mẹ đang thiếu sữa, có thể tham khảo sữa Aptamil Anh – thương hiệu sữa chất lượng đến từ Pháp. Sản phẩm đã được nghiên cứu kỹ lưỡng và được các chuyên gia dinh dưỡng hàng đầu trên thế giới khuyên dùng.

Rinh ưu đãi hấp dẫn khi mua sản phẩm tại hệ thống phân phối chính hãng Ecolife ngay hôm nay!

Để mua sữa Aptamil chính hãng cho trẻ từ 0-3 tuổi, mẹ tham khảo trực tiếp tại website Ecolife nhé! Ecolife cam kết 100% hàng chính hãng, trở thành chọn lựa hàng đầu của các ông bố bà mẹ chăm con nhỏ!